Η χάρτα οικοτουριστικών διαδρομών Ερυμάνθου – Φολόης:

Η χάραξη των οικοτουριστικών διαδρομών Ερυμάνθου προτείνεται ως μία από τις βασικές συνιστώσες για την οργάνωση του οικοτουρισμού στην περιοχή.

Είναι αναγκαίο τόσο για την προβολή τις πακέτου προορισμού όσο και για τον προγραμματισμό των σχετικών υποδομών για τη βιώσιμη ανάπτυξη τις περιοχής.
Πρόκειται για μια πρόταση αναζωογόνησης τις τοπικής οικονομίας με στόχο τη δημιουργία συμπληρωματικού εισοδήματος, αλλά και τη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης.

Η φιλοσοφία τις πρότασης είναι να δημιουργηθεί μια γέφυρα εμπιστοσύνης και συνεργασίας μεταξύ πόλης – υπαίθρου και σ’αυτό το πλαίσιο η περιβαλλοντική οργάνωση «Ερύμανθος» προσπαθεί να φέρει σε επαφή τις περιβαλλοντικές οργανώσεις των μεγάλων αστικών κέντρων με τις Δήμους τις περιοχής, ώστε να προωθήσουν από κοινού τη λεγόμενη πράσινη επιχειρηματικότητα με οικοπάρκα, τον κατασκηνωτικό τουρισμό και την οργάνωση από κοινού πολιτιστικών εκδηλώσεων στην ύπαιθρο.

Με βάση αυτό το πλαίσιο προτείνουμε τις ακόλουθες διαδρομές:
Α) Για τους προερχόμενους επισκέπτες από την Αθήνα προτείνεται αφετηρία τα Τριπόταμα του Δήμου Αροανίας. Επόμενος σταθμός το μοναστήρι του Πορετσού στα Αγράμπελα – από εκεί ανάβαση στην Κρυόβρυση που ανήκει στο Δήμο Λασιώνας, στη συνέχεια με κατεύθυνση προς την Κάπελη διέλευση μέσω Πανόπουλου προς Δήμο Πηνείας, επίσκεψη στην τεχνητή λίμνη του Πηνειού – από εκεί επιστροφή μέσω δρυοδάσους Φολόης – από το Δήμο Φολόης στη Λαμπεία – από τη Λαμπεία ανάβαση στη διαδρομή προς τα Λαμπεία όρη και κατάβαση από την άλλη πλευρά στο στον Αστρά και επιστροφή Τριπόταμα.
Κατά μήκος αυτής της κυκλικής διαδρομής σε κάθε Δήμο που διέρχεται μπορεί να προγραμματιστεί από ένα ειδικό έργο που θα αναδεικνύει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε Δήμου και θα κάνει πιο ενδιαφέρουσα τη διαδρομή στον επισκέπτη.
Η ίδια κυκλική διαδρομή για τους προερχόμενους επισκέπτες από την Πάτρα μπορεί να έχει αφετηρία του Πανόπουλου με κατεύθυνση προς την Κρυόβρυση – Αγράμπελα κ.τ.λ.

Β)Μια άλλη ξεχωριστή διαδρομή από τη Βορειοδυτική πλευρά του ορεινού συγκροτήματος Ερυμάνθου που αφορά κυρίως τους Δήμους Φαρρών,Τριταίας και κοινότητα Καλετζίου, με αφετηρία τη Χαλανδρίτσα μπορεί να χαραχθεί ακτινωτά προς αυτή την κατεύθυνση.
Σημαντική, μπορεί να είναι επίσης η διαδρομή από τη Χαλανδρίτσα προς τη Βλασία και από εκεί ανάβαση στο διάσελο Βλασίας – Λεχουρίου και κατάβαση στο Λεχούρι – Τριπόταμα.
Η χάραξη αυτών των διαδρομών και η δημιουργία των απαραίτητων υποδομών που χρειάζονται θα γίνουν με σκοπό τη χρησιμοποίηση των 4Χ4 για τις ορεινές αναβάσεις – καταβάσεις και για την ανάπτυξη του ιππικού τουρισμού – ορειβατικού ποδηλάτου και πεζοπορείας.

Γ) Για τους Δήμους της περιοχής Ερυμάνθου μεγάλη σημασία έχει και η οικοτουριστική διαδρομή που έχουμε προτείνει στην Αγροτουριστική Α.Ε. και έχει μπει στον προγραμματισμό της.

Υπενθυμίζουμε την πρότασή μας που την έχουμε ονομάσει « Στα μονοπάτια του Ηρακλή»
Η ιδέα καταγραφής αυτής της οικοτουριστικής διαδρομής έχει ήδη εγκριθεί από τη Γ. γραμματεία νέας Γενιάς και το καλοκαίρι θα έχουμε μια πρώτη καταγραφή από την ομάδα Νέων.


H προτεινόμενη δράση αφορά τη χαρτογράφηση μιας οικοτουριστικής διαδρομής από την Ανατολική Πελοπόννησο προς τη Δυτική και συγκεκριμένα από τη Νεμέα, Στυμφαλία, Φενεό, Κλειτορία, Ψωφίδα, Ήλιδα, Αρχαία Ολυμπία με σκοπό τη δημιουργία ενός επώνυμου προορισμού επισκεψιμότητας σε μια περιοχή με γνωστούς τόπους από τη μυθολογία και τους άθλους του Ηρακλή που διαθέτει παρθένο φυσικό περιβάλλον και σημαντικές πόλεις της αρχαιότητας.
Το καινοτομικό στοιχείο αυτής της πρότασης αποτελεί ο σχεδιασμός και η επώνυμη κατοχύρωση μιας διαδρομής-μονοπατιού, το οποίο σύμφωνα με τη μυθολογία ακολούθησε ο Ηρακλής πραγματοποιώντας τους επιμέρους άθλους του, όπως το Λιοντάρι της Νεμέας, τις Στυμφαλίδες Όρνιθες, τον Ερυμάνθειο Κάπρο, την κόπρο του Αυγεία και τη μάχη των κενταύρων με το φίλο του κένταυρο Φόλο.


ΤΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΕΡΥΜΑΝΘΟΥ

Έχει αναγνωριστεί από προηγούμενες συναντήσεις η ανάγκη και η χρησιμότητα λειτουργίας ενός παρατηρητηρίου του Ερυμάνθου με αντικείμενο το οικοτουρισμό – αγροτουρισμό.
Μάλιστα έχει ειπωθεί και έχει εξουσιοδοτηθεί σε πολλές περιπτώσεις να παίξει αυτό το ρόλο η Μ.Κ.Ο. Ερύμανθος.
Αλλά εμείς δε διεκδικούμε αυτό το ρόλο προς ανάθεση. Δεν έχουμε τις υλικές δυνάμεις για να ανταποκριθούμε.
Το παρατητητήριο Ερυμάνθου – Φολόης μπορεί να είναι ένας ουσιαστικός υποστηρικτικός φορέας μόνον όταν είναι φορέας που συμμετέχουν οι Δήμοι στην εταιρική του σύνθεση.
Γι’ αυτό προτείνουμε τη σύσταση αστικής μη κεδοσκοπικής εταιρίας συμφερόντων των ίδιων των Δήμων, στην οποία οι Δήμοι θα έχουν και το διοικητικό έλεγχο. Η σύσταση Αστικής εταιρίας είναι νομικά εύκολη υπόθεση, δεν απαιτείται σημαντικό κεφάλαιο και μπορεί να λειτουργήσει με ελάχιστο προϋπολογισμό το χρόνο από 20.000 έως 30.000 ευρώ.
Αυτό το ποσόν μπορεί εύκολα να το εξασφαλίσει όχι μόνον από τις συνδρομές των ίδιων των Δήμων, αλλά και από επιχορηγήσεις υπουργείων και του περιφεριακού Ταμείου Ανάπτυξης.
Το «πααρατηρητήριο» μπορεί να λειτουργήσει μόνο με ένα στέλεχος «αναπτυξιακό σύμβουλο» και να φιλοξενείται σε κάποιο από τα Κ.Ε.Π. των Δήμων.
Αντικείμενο δουλειάς του παρατηρητηρίου θα είναι οπωσδήποτε η προώθηση του οργανωμένου σχεδίου οικοτουρισμού – αγροτουρισμού και η καθημερινή επικοινωνία με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και την τοπική κοινωνία για τη διάχυση της πληροφόρησης.
Δηλώνουμε ότι από την πλευρά του Δ.Σ. της μη κυβερνητικής οργάνωσης δεν διεκδικούμε καμιά θέση συμβούλου, αλλά θα είμαστε δίπλα στην όλη προσπάθεια εάν αυτός ο φορέας συσταθεί.

ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ «ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ ΕΡΥΜΑΝΘΟΥ»

Λαμβάνοντας θεσμική μορφή το παρατηρητήριο ΕΡΥΜΑΝΘΟΥ μπορεί να προωθήσει και να υλοποιήσει υποστηρικτικές δράσεις οικοτουριστικών πρωτοβουλιών.
1. Να ετοιμάσει τις εισηγήσεις προς την περιφέρεια και το υπουργείο τουριστικής ανάπτυξης.

2. Να ετοιμάσει φακέλους υποψηφιότητας για διαδημοτικά προγράμματα και διακρατικά στον οικοτουρισμό – αγροτουρισμό – πολιτισμό.

3. Να οργανώσει τοπικές εκθέσεις οικοτουρισμού και τοπικών προϊόντων

4 Να οργανώνει κάθε χρόνο τοπικό Συνέδριο οικοτουριστικών αναπτυξιακών πρωτοβουλιών – με τη συμμετοχή συλλόγων και οικολογικών οργανώσεων από τα μεγάλα αστικά κέντρα για τη δημιουργία γέφυρας εμπιστοσύνης πόλης – υπαίθρου.

5)Να ενημερώνει σε τακτά διαστήματα τον τοπικό τύπο για τις πρωτοβουλίες και δραστηριότητες της συγκεκριμένης διαδημοτικής συνεργασίας.

6) Να ενημερώνει για τις εξελίξεις στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να μεταφέρει σχετική τεχνογνωσία διαχείρισης στην περιοχή.


1oς : Το να κάνω εγώ ένα μονοπάτι, μία εκδήλωση με άλλους κ.τ.λ. είναι μεν κάτι θετικό, αλλά δεν είναι συνολικό. Μόνο στη σκέψη μου φαίνεται ότι δεν είναι αρκετο. Ίσως να χρειαστεί να βάλουμε και κάποια άλλη παρεμβολή. Πρέπει να κινηθούν οι διαδικασίες συγκρότησης ενός οργάνου όπως το «Παρατηρητήριο Ερυμάνθου» , προκειμένου να αξιοποιήσει και τους ενδιαφερόμενους να εμπλακούν και τα θερικά της περιοχής , όπως είναι οι διαδρομές, αλλά και όλες τις προτάσεις που υπάρχουν για την ανάδειξη της περιοχής.
Επομένως, αυτό που κυρίως θα πρέπει να μας απασχολήσει στην παρούσα είναι ο τρόπος συγκρότησης του κοινού οργάνου που θα συσπειρώσει τους εμπλεκόμενους και στη συνέχεια βλέπουμε.Αυτό το όργανο παρουσιάζοντας ολοκληρωμένες και αμοιβαία αποδεκτές προτάσεις θα μπορέσει να συλλέξει και τους πόρους που χρειάζονται για την υλοποίηση των προτάσεων και αυτό είναι και το πιο σημαντικό. Γιατί δήμαρχοι αλλάζουν , ιδέες πάντα υπάρχουν πολλές, αλλά τελικά μπορεί να μην προχωρήσει κάτι γιατί δεν βρίσκονται οι αναγαίοι πόροι.
Τώρα σε ό,τι αφορά τα δασικά χωριά θέλω να πω ότι ο Δήμαρχος, τουλάχιστον έχει συνειδητοποιήσει το ανέφικτο της χρηματοδότησης της πρότασης για δεκάδες χωριά.
Β. Τ.: Γι’ αυτό πάμε στην εναλλακτική πρόταση «οικολογικά χωριά» με τη συμμετοχή ιδιωτών και μη κυβερνητικών οργανώσεων μεγάλων , να αποφύγουμε το κράτος.

Δήμαρχος: Θα πρότεινα τη δημιουργία θεματικού πάρκου.Έχω ήδη προχωρήσει κάποιες ενέργειες και βρίσκομαι σε ένα στάδιο προετοιμασίας.

Φιλλιπόπουλος: Έχουμε τόσες αναπτυξιακές εταιρείες. Μπορούμε να κάνουμε κεντρικόσχεδιασμό το τι μπορεί να φτιαχθεί σε κάθε Δήμο;
Εμείς επτά χρόνια οραματιζόμαστε το καγιάκ για διαδημοτική συνεργασία.Και έπρεπε να περάσουν επτά χρόνια να μας πουν ότι το καγιακ δε μπορεί να γίνει για τους χ λόγους.
Πλέον καταληξαμε στο ράφτινγκ. Βλέπω όμως ότι το ράφτινγκ θέλει κάποιες διαδρομές συγκεκριμένες. Και αυτές τις διαδρομές δίνουμε άδειες , και τελικά ούτε αυτό μπορεί να προχωρήσει. Δηλαδή, και εδώ ένας φαύλος κύκλος.
Θέλω εδώ να ευχαριστήσω τον κύριο Βασίλη Τακτικό. Γιατί έχει μια αγωνία με προσφορά πραγματική. Μας έχει πλησιάσει όλους, μας έχει δώσει τα φώτα του, αλλά δεν ακούμε εμείς.
Πάω στο προκείμενο που είναι η διαδημοτική αναπτυξιακή συνεργασία.
Για να έρθει να επενδύσει ο συνδημότης θα πρέπει να υπάρχουν κάποιες υποδομές. Μιλάω για υποδομές της καθημερινότητας, ύδρευση, οδοποιία κ.τ.λ.
Αυτά τα τέσσερα χρόνια λοιπόν οι Δήμοι αναλλώσσαμε τις προσπάθειές μας να βελτιώσουμε αυτές τις υποδομές της καθημερινότητας των δημοτών. Και θα τις έχω φέρει σε πέρας στο 80% στο Δήμο Αροανίας έως το τέλος της τετραετίας.Άρα έγινε ένα βήμα να ανοίξει ο δρόμος για να γίνουν αυτές οι επενδύσεις.
Πάμε στη συνέχει να κάνουμε τις προτάσεις στο Δήμο.Όμως, δεν υπάρχει η απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή για να γίνει απορρόφηση των κονδυλίων.Και τρέχουμε από γραφείο σε γραφείο για να πάρουμε τους πόρους. Γιατί όλοι γνωρίζουμε ότι σήμερα κανείς δεν μπορεί να πάρει πόρους χωρίς μελέτες και χωρίς αδειοδοτήσεις.
Ως προς τις προτάσεις σαν δήμος είμαστε απωλύτως με το θεματικό πάρκο αγριογούρουνου, το οποίο όμως θα πρέπει να συνδεθεί και με την ιστορία. Και ο Δήμος Αροανίας πραγματικά έχει αυτή την ιστορία. Υπάρχουν στοιχεία που μαρτυρούν ότι αυτός ο άθλος ( του Ηρακλή) έγινε στην περιοχή πραγματικά που λέγεται Αροανίας.
Θα πρέπει να αποφασίσουμε τα εξής. Να πούμε έχουμε αμοιβαία στήριξη σε μία πρόταση όλοι ή ο καθένας ρίχνει τα βάρη στον άλλο.Εγώ, σαν δήμαρχος λέω ότι το περιβάλλον μου είναι ανεκτίμητο και είμαι διατεθιμένος να το αξιοποιήσω μέσω μορφών αγροτουρισμού – οικοτουρισμού να το φέρω σε ένα επίπεδο ανάπτυξης. Δεν έχω όμως μόνος μου τη δυνατότητα χωρίς και την υποστήριξη άλλων Δήμων να αντλήσω τους αναγκαίους πόρους για την υλοποίηση ενός αναπτυξιακού σχεδίου μεσαίας κλίμακας.
Και πάω τώρα στους πυλώνες τοπικής ανάπτυξης που έχω θέσει για το Δήμο μου. Το θεματικό πάρκο αγριογούρουνου που συμφωνώ και εγώ στην προώθηση αυτής της πρότασης και στο Θρησκευτικό Τουρισμό με τη μονή Κορετσίου που έχει χρηματοδοτηθεί και βρίσκεται σε εξέλιξη και πιστεύουμε κάποτε θα ολοκληρωθεί.
Εμείς για τις βιολογικές καλλιέργειες επίσης, έχουμε κάνει ένα φοβερό αρδευτικό έργο, αλλά πρέπει να πείσουμε τους ιδιώτες ότι δεν είμαστε σε σύγκρουση. Εμείς πάμε να αναπτύξουμε συμπληρωματικά εισοδήματα προς τα δικά τους για να έχουμε βιολογική καλλιέργεια και βιολογική τυροκομεία στον τόπο μας. Και τέλος μπορεί να γίνει άνετα στην περιοχή του Δήμου μας και αθλητικό κέντρο.
Και για να καταλήξω κάπου ο αντικειμενικός στόχος είναι από τα έργα η αύξηση της επισκεψιμότητας στην περιοχή, γιατί περισσότεροι επισκέπτες σημαίνει περισσότεροι πόροι.


Βουλευτής: Σαφώς, για να μην προσκρούει η οποιαδήποτε πρόταση σε σχέδια της όποιας περιφέρειας ή του κεντρικού κράτους θα πρέπει να υπάρχει εννιαίος κεντρικός σχεδιασμός. Στο χέρι μας είναι να μπει στο σχεδιασμό του κράτους και η οποιαδήποτε καλωδιατυπωμένη ολοκληρωμένη πρόταση. Εάν παρουσιαστεί στο υπουργείο τουριστικής ανάπτυξης ή στην περιφέρεια μια ολοκληρωμένη πρόταση, ξέρετε και αυτοί απορροφήσεις κονδυλίων θέλουν να κάνουν, έργο θέλουν να πράξουν, ανάπτυξη επιθυμεί η κυβέρνηση. Άρα έχουν όλη την καλή θέληση να εγκρίνουν προγράμματα. Πόσο μάλλον όταν η περιοχή είναι μέσα στους αναπτυξιακούς άξονες της κυβέρνησης.
Εγώ, από την πλευρά μου ό,τι μπορώ θα κάνω, θα χτυπήσω τις πόρτες που μπορώ να χτυπήσω και θα τις ανοίξω. Χρειάζεται όμως και από τη δική σας πλευρά η συντονισμένη δράση και το συγκεκριμένο σχέδιο ανάπτυξης της περιοχής προς την κατε΄θυνση που όλοι αναφέρατε. Ιδέες υπάρχουν πολλές. Εκείμο που χρειάζεται είναι η συγκεκριμένη πρόταση και να αφορά όλους τους Δήμους.Αρκεί η ραχοκοκκαλιά να είναι συγκεκριμένη. Από κει και πέρα μπορεί να αναπτυχθεί περαιτέρω και να αφορα περισσότερες δράσεις.

Γεώργιος Κωστής: Εγώ θέλω να μείνω σε ένα κενό σημείο το οποίο παρουσιάζεται κατ’ εμέ. Δηλαδή, μιλάτε για τουρισμό. Και έχετε ξεχάσει τους δικούς σας ανθρώπους. Διότι, τουρίστες υπάρχουν δύο ειδών: Αυτοί που κυκλοφορούν με την πλαστική σακούλα και οι τουρίστες οι οποίοι έρχονται στο δικό τους οίκο και γι’αυτό λέγεται και ο όρος «οικοτουρισμός», με το συνθετικό «οίκο» να σημαίνει οίκος και όχι οικολογία, για την αποφυγή παρερμηνιών.
Ποιοι είναι αυτοί οι τουρίστες. Είναι αυτοί που κατάγονται από την περιοχή και αγαπούν τον «οίκο» τους. Αυτοί έχουν φύγει για καλυτέρευση του βιοτικού τους επιπέδου, διατηρούν όμως τη σύνδεση με τον τόπο καταγωγή τους. Και αυτή η σύνδεση περιλαμβάνει το φυσικό περιβάλλον, την ανότητα, το κλίμα, την ήρεμη ζωή γενικά.Αυτά τους τα εξασφαλίζετε; Είναι ένα ερώτημα.
Θέλω, λοιπόν να σταθώ σε δυο σημεία. Το πρώτο είναι ότι αυτοί που προανέφερα έχουν εδώ κάποια περουσιακά στοιχεία είτε ένα σπίτι, είτε ένα χωράφι κ.τ.λ. Συζητώντας στην Αθήνα με τους δικούς μας ανθρώπους, διαπιστώσαμε ότι αυτοί οι δεσμοί είναι πολύ βαθειά μέσα στους ανθρώπους. Δηλαδή, αγαπούν το χωριό τους όχι μόνο σαν φυσικό χώρο, αλλά και σαν ρίζες καταγωγής.Έχουμε, λοιπόν, αναπτύξει σαν «Βιοζώ» μια δράση. Η δράση λέγεται «επιστροφή στις ρίζες». Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι εγώ θέλω λ.χ. να πάω να περάσω τα γεράματά μου στο χωριό μου. Δεν έχω όμως τη δυνατότητα να χτίσω σπίτι ή και να την έχω πάω και χτίζω ως είθισται σε ένα νησί ή σε μια παραθαλάσσια περιοχή.Το βουνό όμως που το παραμερίζω, έχει μία ποιότητα ζωής διαφορετική από την παραθαλάσσια περιοχή.Αυτό το οποίο χρειάζεται για να επιστρέψουν στις ρίζες τους οι καταναλωτές, οι άνθρωποι των πόλεων είναι οι εξής προϋποθέσεις: Έχουμε σκεφτεί με βάση την εμπειρία όλων των Ευρωπαϊκών υπόλοιπων κρατών. Αυτοί τι έχουν κάνει;Έχουν πάει κάποιοι πρωτοπόροι και έχουν στήσει μία οικοινότητα. Οικοκοινότητα σημαίνει ότι είμαστε όλοι μαζί με βάση κάποιες αξίες.Αυτές λοιπόν τις αξίες , οι οποίες είναι οι καθημερινές ανθρώπινες αξίες, είναι ο αλληλοσεβασμός. Για να λειτουργήσει όμως μια τέτοια οικοκοινότητα θέλει τέσσερις βασικές προϋποθέσεις:
1ον: Η μία είναι να είναι εργασιακή η κοινότητα, δηλαδή για να ζήσουν αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να εργάζονται.Μπορούν είτε στην οικοκοινότητα, είτε στις κοντινές πολεις κ.τ.λ.Όταν ο βασικός κορμός που μένει στην περιφέρεια βοηθήσει τους απανταχού να διατηρήσουν τα σπίτια τους σε καλή κατάσταση υπάρχει κίνητρο για πιο συχνές επισκέψεις των ετεροδημοτών.Αυτό το εξασφαλίζει η οικοκοινότητα.
2ον: Να είναι βιώσιμη η κοινότητα.
3ον: Να υπάρχουν οι βασικές αρχές συναλλαγής και διαβίωσης και σεβασμού του περιβάλλοντος.
4ον: Θα πρέπει να υπάρχει απόλυτη αρμονία όσον αφορά τη διαβίωση με τη φύση.Για παράδειγμα οι κυνηγοί που έρχονται για κυνήγι αγριογούρουνου και σκοτώνουν αγριογούρουνα και φεύγουν. Εάν, μαζευτούν αρκετοί σε μερικά χρόνια δε θα υπάρχει τίποτε εδώ.Θα πρέπει λοιπόν μια οικοκοινότητα να προστατεύει και να βρίσκεται συνεχώς σε επαγρύπνηση για να μην καταστρέφεται το περιβάλλον, που είναι άλλωστε και ο βιώσιμός της χώρος.
Εμείς από την Αθήνα έχουμε κάνει προσπάθειες με στόχο αυτό που ονόμασα «επιστροφή στις ρίζες».Εάν τώρα από την πλευρά τους οι Δήμοι βρουν το χώρο που χρειάζεται για να στηθεί μια οικοκοινότητα και να αναπτυχθεί σε ένα π.χ. χωριό από αυτά που είναι υπό ερήμωση, τότε θα πετύχουμε.Υπάρχουν άνθρωποι που ενδιαφέρονται.

Γιάννος Παπαϊωάννου: Είμαι χρόνια στο θέμα των εναλλακτικών δράσεων και εμπλέκομαι χρόνια στην τοπική αυτοδιοίκηση οπότε λίγο πολύ μπορώ να καταλάβω την αγωνία σας για τον τόπο.
Πιστεύω ότι το θέμα της ανάπτυξης είναι εξόχως πολιτικό και θα πρέπει να συμβάλλει η πολιτική στην αναστροφή της θνησιγενούς πορείας στην πατρίδα μας στην ύπαιθρο.
Το δημογραφικό είναι ένα πρόβλημα πολύ σοβαρό. Η επίλυση στο δημογραφικό μπορεί να είναι μόνο μέσω της απασχόλησης και της επιχειρηματικότητας. Πλέον απελευθερώνονται κάποιες διαδικασίες – μοχλοί για την ανάπτυξη στην περιφέρεια και είναι ευκαιρία μέσω της διαδημοτικής συνεργασίας να επιτευχθούν αναπτυξιακοί στόχοι.
Χρειάζεται μία διαφορετική κουλτούρα όμως για την οικοανάπτυξη.Μία κουλτούρα που σέβεται τη φύση, το περιβάλλον και έχει μια διαφορετική συμπεριφορά και απέναντι στην ανθρώπινη φύση.
Ο μύθος είναι ένα ζήτημα που παίζει καθοριστικό ρόλο σαν εργαλείο αξιοποίησης στην τοπική ανάπτυξη και στην περίπτωσή μας υπάρχει και είναι επαρκής. Πρέπει όμως να τον βοηθήσουμε να ξυπνήσει.
Χρειάζεται λοιπόν όραμα, χρειάζονται ενσαρκωτές, άνθρωποι για να το κάνουν πράξη και χρειάζονται οι πόροι.Οι πόροι δεν είναι πάρα πολλοί μέχρι στιγμής. Υπάρχουν όμως οι διαδικασίες που μπορεί να φέρουν τους πόρους.
Σχετικά με την Ολυμπία και τον ευρέτερο γύρω χώρο υπήρξαν στο παρελθόν συζητήσεις σχετικά με το τι μπορεί να γίνει στην περιοχή. Εμείς υποστηρίζαμε ότι πρέπει να αναδειχθεί σε ένα ευρύτερο επίπεδο η φύση που ανέδειξε και δημιούργησε το μύθο αυτό και έγινε η αφορμή για να διοργανώνονται οι αγώνες εδώ. Μιλάμε για μία ολόκληρη γεωγραφική ενότητα που σε επίπεδο φυσικής ομορφιάς και κάλλους είναι τρομακτική. Σαν χώρρος η Ολυμπία έχει όλες τις προϋποθέσεις για να δεχθεί επισκέπτες και να γίνει τόπος προορισμού. Για να γίνει όμως αυτό θα πρέπει να δημιουργηθούν ποιοτικές παρεμβάσεις στα πλαίσια μιας άλλης φιλοσοφίας που διακατέχει το σύγχρονο οικοτουρίστα.

Κολλιόπουλος: Θέλω να πω τρία μόνο πράγματα.Αυτό που πρέπει αρχικά να ξεκαθαρίσουμε είναι η πορεία των πραγμάτων.Εάν θα πάμε προς τον τουρισμό με σαφή προσανατολισμό ή εάν θα υπάρχει ένα μπέρδεμα και σύγχυση στόχων.
Μόνο έτσι θα μπορέσει να μπει στον περιφεριακό σχεδιασμό ο τόπος μας και να επωφεληθεί. Ο κύριος Τακτικός ξεκαθάρισε ότι μόνο προς την κατεύθυνση του τουρισμού με όποια μορφή και εάν αυτός πάρει , κυρίως όμως με εναλλακτικές και ήπιες μορφές με περιορισμένα μεγέθη.
Δε μπορούμε να μεταφέρουμε τα μοντέλα της Μυκόνου ή της Ρόδου εδώ. Όμως, αυτές οι μορφές οικοτουρισμού - αγροτουρισμού όσο αστείες και άν φαίνονται μπορούν να είναι πηγή εσόδων και πόρων για τον τόπο.
Φέτος στο Βιδιάκι μετρήσαμε την περίοδο της Άνοιξης ότι περνούσαν δέκα τζιπ ημερησίως με δύο ή με τέσσερα άτομα.Θα μου πείτε τι σημαίνει αυτό. Αυτά τα τζιπ σε μία περιοχή που δεν έχει προβληθεί είναι ικανά να ζήσουν τη μία από τις δύο ταβέρνες ή κάποιο παιδί που είναι από την περιοχή και προσπαθεί να βρεί πηγές εισοδήματος στο χωριό.
Άρα λοιπόν υπάρχει δυνατότητα αλλά πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι πλέον πάμε σε μορφές εναλλακτικού τουρισμού γιατί μας ευνοεί το περιβάλλον και έτσι θα βρούμε πόρους.
Το δεύτερο θέμα είναι το εξής.Έστω και αν χτιστεί στην περιοχή το καλύτερο ξενοδοχείο.Εάν δε γίνει ο τόπος προορισμός που να έλκει επισκέπτες, κάτι σαν αυτό που έκαναν στη Βυτίνα, τότε δε μπορεί να δημιουργήσει πηγές εισοδήματος.Την καλλιέργεια του μύθου που αναφέραμε θέλω να πω ότι δε μπορεί να τη δημιουργήσει κάποιος φορέας.Χρειάζεται ένα ευρύτερο γκρουπ ανθρώπων για να φτιάξουν τις διαδρομές και τα μυθολογικά στοιχεία που θα τις ντύσουν.

Επιστήμονας: Είμαι και εγώ συμμετέχοντας στην κουβέντας σας , καθώς είμαι απόφοιτος μηχανικός και το διδακτορικό μου είναι πάνω στο θέμα της περιβαλλοντικής διαχείρισης, εναλλακτικές οικιστικές κοινότητες με εφαρμογή στη Δυτική Πελοπόννησο. Στην περίοδο των τελευταίων έξι χρόνων έχω δράση ως μέλος ενός μη κυβερνητικού συλλόγου που ονομάζεται «συμπολιτεία» και προσπαθεί να ενώσει διάφορους Δήμους σε μια κοινή στρατηγική. Συγκριτικά βλέπω ότι εσείς είστε κάποια βήματα μπροστά σε αυτό.
Αυτό που θέλω κυρίως να πω είναι ότι ο,τιδήποτε επιστημονικό υλικό έχω και συμβουλευτικές υπηρεσίες μπορώ να δώσω είναι στη διάθεσή σας. Έχω συλλέξει εμπειρία και έρευνα από οικοκοινότητες στην Ευρώπη και μπορώ να σας κατατοπίσω εάν αποφασίσετε να αναπτύξετε τέτοιες δράσεις, τι να αποφύγετε, πώς να κινηθείτε κ.τ.λ.


Βασίλης Τακτικός: Το συμπέρασμα είναι ότι πρώτα απ’ όλα πρέπει να είμαστε όλοι πιο αισιόδοξοι. Διότι με αυτή τη συγκέντρωση κατατέθηκαν ήδη προτάσεις, όλοι ευρύναμε τον ορίζοντά μας και απoδείχθει και ένα άλλο πράγμα.Ότι είναι σε θέση κάποιοι να έρθουν να μας βοηθήσουν από τα μεγάλα αστικά κέντρα, τεχνοκράτες, ειδήμονες, πολιτισκά σκεπτόμενοι με ορίζοντες, ο κύριος βουλευτής και ένα σωρό άλλοι παράγοντες μπορούν να συγκλίνουν σε μια κοινή κατεύθυνση, σε μια κοινή πορεία, ώστε εμείς να ενισχυθούμε ως Δήμοι προς ένα σχεδιασμό συντονισμένο και κεντρικό.Υπάρχουν οι ανθρώπινοι πόροι και η επινόηση της πολιτικής είναι να κινητοποιήσουμε τους ανθρώπινους πόρους όπου και αν βρίσκονται. Εάν εμείς μπορούμε να παρουσιάσουμε ολοκληρωμένες, τεχνοκρατικά τεκμηριωμένες επενδυτικές προτάσεις, μπορεί ένας συμπατριώτης μας να επενδύσει.
Ήδη έχουμε προχωρήσει επικοινωνιακά σε υψηλό επίπεδο σαν Δήμοι. Γι΄αυτό καταλήξαμε σε ένα θεσμικό εργαλείο του οποίου είναι συμβολική η συγκρότηση.Άμεσα οι Δήμοι μπρούν να συγκροτήσουν μία μη κερδοσκοπική εταιρία όπως είναι ο Ερύμανθος με συμβολικό ποσό και από εκέι και πέρα να αναζητήσουμε τους πόρους είτε από υπουργεία είτε από περιφέρειες.
Το έδαφος είναι έτοιμο, αρκεί και εμείς να είμαστε έτοιμοι με τις προτάσεις μας, καταρχήν προτάσεις για να πάμε στις μελέτες και όλα θα τα βρούμε στη συνέχεια.Πρέπει όμως να κάνουμε το βήμα του θεσμικού οργάνου.Εκείνο που χρειάζεται είναι να υπάρχει μια ισχυρή πολιτική βούληση να πιέσει.Δεν μπορεί μόνο ένας Δήμος, θέλουμε πέντε – δέκα Δήμους να πιέζουν όταν χρειάζεται. Μέσα στο κοινοβουλευτικό σύστημα που έιμαστε πάντα μετράει πόσοι άνθρωποι ζητάνε κάτι. Αν κάτι το ζητάει όλος ο Ερύμανθος έχει μεγαλύτερη προτεραιότητα ένα έργο.
Άρα με αυτές τις ενέργειες, ενισχύουμε και το μικρό Δήμο Λαμπείας να στοχεύσει ψηλά στο σημαντικό έργο που θα ήθελε να κάνει και δεν μπορεί να το κάνει μέχρι σήμερα ο κύριος Δήμαρχος Λαμπείας.
Υπάρχει, επομένως πίσω από όλα αυτά μία πολιτική στρατηγική για την οικοανάπτυξη και όλοι συμφωνήσαμε ότι οικοανάπτυξη για τη χώρα με την ιδαίτερη φόρτιση που έχει στους μύθους , είναι ένα πολύ μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα το οποίο πρέπει να αξιοποιηθεί. Καταλήγουμε ότι αν θέλουμε να ενισχύσουμε την πολιτική μας βούληση επί των Δήμων, θα πρέπει να έχουμε το ετήσιο συνέδριο οικοτουρισμού – αγροτουρισμού. Να λοιπόν ένας δεύτερος στόχος που θα εμλέκει επίσημα την τοπική κοινωνία στην οικοανάπτυξη.

Ερώτηση: Κύριε Τακτικέ έχετε πει πολλά και έχετε γράψει πάρα πολλά άρθρα σε σχέση με την οικοανάπτυξη, τον οικοτουρισμό και την κοινωνική οικονομία στην περιοχή σας. Μπορείτε να μας υπενθυμίσετε επιγραμματικά τις προτάσεις σας και εάν υπάρχουν κάποιες από αυτές που έχουν αρχίσει να υλοποιούνται;

Βασίλης Τακτικός: Επιγραμματικά οι προτάσεις μας είναι να γίνουν επισκέψιμοι όλοι οι χώροι που προσφέρουν αξιοθέατα, ειδικότερα το ποτάμι, τα ελατοδάση, το δρυοδάσος Φολόης και όλα τα σχετικά, τα φαράγγια. Έχουμε μιλήσει για συγκεκριμένες οικοδιαδρομές, περιπατητικά μονοπάτια, έχουμε μιλήσει για το φυσικό πάρκο στα Τριπόταμα και την ανάδειξη των πέτρινων γεφυριών και σε αυτό τον τομέα η πρόταση του φυσικού πάρκου έχει προωθηθεί και μέσω του Ε.Ο.Τ. προς υλοποίηση κατά ένα μέρος.Έχουμε προτείναι και έχει ψηφιστεί από το δημοτικό συμβούλιο η δημιουργία τουριστικής αγοράς πάλι στα Τριπόταμα, έχουμε προτείνει και έχει προχωρήσει ως ένα βαθμό η δημιουργία εγκαταστάσεων για το ράφτινγκ. Παράλληλα έχουμε προτείνει την προστασία του ποταμού Ερύμανθου, την καθαριότητα, αλλά και την ενίσχυση της εκτατικής καλλιέργειας της πέστροφας Ερυμάνθου, αφού προστατευθεί πρώτα από τη ρύπανση το ποτάμι και αφού κάθε χρόνο ενισχύεται με γόνο ο πέστροφας.Όλες αυτές οι προτάσεις έχουν γίνει καταρχήν δεκτές από το δημοτικό συμβούλιο Αροανίας, αλλά και από άλλα δημοτικά συμβούλια, ωστόσο ένα μέρος μόνο των προτάσεων βρίσκεται στη διαδικασία της υλοποίησης.
Έχουμε προτείνει επίσης, τη δημιουργία κέντρου πληροφόρησης οικοτουρισμού, ένα info-kiosk, στη συμβολή των δύο Δήμων Αροανίας – Λαμπείας. Όλα αυτά βέβαια απαιτούν επιμέρους μελέτες, επεξεργασμένες προτάσεις και ιδέες. Έχουμε καταθέσει και έχουν εγκριθεί ως προγράμματα η προβολή συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής και το μαστερ πλαν του Δήμου Αροανίας και των άλλων Δήμων.Βρισκόμαστε δηλαδή στη φάση προς υλοποίηση, δεν έχουμε υλοποιημένα έργα, αλλά έχουμε εγκεκριμένα έργα.
Μπορούμε να πούμε λίγο περισσότερα για το μάστερ πλαν και εάν περιορίζεται μόνο σε μια περιοχή; Εάν, αφορά μόνο το Δήμο Αροανίας ή περιλαμβάνει κάποιες δράσεις οι οποίες στο μέλλον να λειτουργήσουν σεαν συνέργειες σε κάτι ευρύτερο.

Βασίλης Τακτικός: Μετά από την κοινή απόφαση των πεντε Δήμων στη συνάντηση της Λαμπείας στις 13/05/06 και τη σύμφωνη γνώμη να συστήσουμε αστική μη κρδοσκοπική εταιρεία με την ονομασία «Παρατηρητήριο Ερυμάνθου», όλα αυτά τα ζητήματα θεσμοθετούνται, δημιουργείται ένα θεσμικό ργαλείο και πλέον θα υπάρχει συνεχής παρεμβατικότητα, συνεχής προσπάθεια και μία οργανωμένη διαδικασία, στην οποία θα συμμετέχουν με εκπροσώπους όλοι οι Δήμοι.
Βέβαια, κεντρικός άξονας καταρχήν θα είναι η χάραξη οικοτουριστικών διαδρομών Ερυμάνου, αλλά πολύ σύντομα πιστεύω ότι θα είμαστε σε θέση να αναληφθούν και συγκεκριμένες δράσεις από την εταιρεία αυτή, να υλοποιήσει προγράμματα από το ΠΕΠ ή άλλα προγράμματα υπαουργείων, ώστε να έχουμε υποδομές σε πολλά μικρά έργα. Το κυριότερο όμως, είναι ότι θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε τις πνευματικές υποδομές μέσα από την έκδοση βιβλίων, οδηγών, την οικοτουριστική κουλτούρα, την κατάρτιση. Επίσης, θα υπάρχει δυνατότητα συνεργασίας με τους νέους, τις γυναίκες της περιοχής και άλλες κοινωνικές ομάδες, οι οποίες θα ήθελαν να πληροφορηθούν και να έχουν μια οργανική θέση με αυτό το δίκτυο και να έχουν την απαραίτητη συμβουλευτική υποστήριξη σε οποιαδήποτε πρωτοβουλία θα ήθελαν να αναπτύξουν. Είτα αφορά υποδομές καταλλυμάτων, είτε άλλες υπαίθριες δραστηριότητες, είτε αφορά τη δημιουργία και προώθηση καινοτόμων προϊόντων βιολογικών, βοτάνων, ανθοκομίας.

Ερώτηση: Συνεπώς, μέρος της επικοινωνιακής στρατηγικής είναι η αναδραστική επικοινωνία για την οποία μας έχετε μιλήσει. Από ότι αντιλαμβάνομαι έχετε μία σύνθετη στρατηγική και παρεμβατικότητα για να θεσμοθετηθούν αυτές οι παρεμβάσεις σας. Θέλετε να μας μιλήσετε λίγο για αυτή τη στρατηγική σας, εάν αποτελέιται από κάποια επιμέρους κομμάτια και πώς εκφράζεται;


Βασίλης Τακτικός: Σίγουεα αυτή η στρατηγική είναι μία σύνθεση επικοινωνιακής δραστηριότητας, μικρών παρεμβάσεων, τεχνοκρατικής συμβουλευτικής προς τους Δήμους, προς τις οργανώσεις, αλλά και προς τους ιδιώτες, με στόχο αυτά τα θέματα να τεθούν ως προτεραιότητες στα Δημοτικά συμβούλια, αλλά και στη περιφέρεια ως ολοκληρωμένο πρόγραμμα. Επομένως, έχουμε την υποχρέωση να απευθυνόμαστε ταυτοχρόνως και προς τον πολίτη για τη δημιουργία των κατάλληλων ανθρώπινων πόρων, αλλά και προς την τοπική πολιτική για να αντιληφθεί την αναγαιότητα, αλλά και τις δυνατότητες που υπάρχουν. Το πιο δύσκολο σε αυτή τη διαδικασία είναι ακριβώς αυτό. Να αντιληφθούν οι τοπικές κοινωνίες τις «κρυμμένες» δυνατότητες που υπάρχουν σε αυτό το σύνθετο ανθρωπογεωγραφικό περιβάλλον, που από τη μια μεριά έχουμε εξαίσιους φυσικούς πόρους, απο την άλλη έχουμε ελλιπείς σε κατάρτιση ανθρώπινους πόρους. Επομένως, πρέπει να υπάρξει έμπνευση, αλλά να υπάρξει και γνώση. Η έμπνευση είναι για να κινητοποιηθούν οι ανθρώπινοι πόροι, η γνώση είναι μία διαδικασία που θέλει συνέπεια, συνέχεια και ένα μπολιασμα από κυρίως τεχνοκράτες να μεταβιβάσουν τη γνώση τους στο ενεργό κομμάτι της τοπικής κοινωνίας.
Ερώτηση: Στο συνέδριο με θέμα τον οικοτουρισμό που έγινε στη Θεσσαλονίκη στο τέλος του 2001, αναφέρεται στα πορίσματά του ότι μία μεθοδολογία για να δημιουργηθεί εισόδημα από τον οικοτουρισμό, είναι να δημιουργηθούν νέα πρότυπα έτσι ώστε να αλλάξει τόπο προορισμού ο τουρίστας. Ποιοι μηχανισμοί στη δική σας δράση στη δική σας περίπτωση κάνουν αυτή τη δουλειά και εάν είναι σε αντίστοιχο επίπεδο μετην Ευρώπη γενικά αυτοί οι μηχανισμοί στην Ελλάδα;

Βασίλης Τακτικός: Θα έλεγα ότι στην Ελλάδα, τα διάφορα μέρη ενός τέτοιου μηχανισμού υπάρχουν αλλά κατακρματισμένα, δεν τα έχουμε ολοκληρωμένα. Υπάρχουν μη κυβερνητικέ οργανώσεις με μία τέτοια τάση, υπάρχουν επιχειρήσεις που με κοινωνική εταιρική αυθύνη προσφέρουν σε ένα τόπο, υπάρχουν Δήμοι που θέλουν να κάνουν καινοτομικές ενέργειες, αλλά όλα αυτά δεν είναι οργανωμένα σε ένα πακέτο, όπως στις περιπτώσεις που πλέον υπάρχει βιομηχανία του ορεινού τουρισμού.Μόνο σε αυτές τις περιπτώσεις έχουμε τα λεγόμενα πακέτα που κυρίως έχουν δημιουργηθεί κάτω από ένα μεγάλο έργο, ένα χιονοδρομικό κέντρο ή κάτι ανάλογο.
Σε άλλες περιπτώσεις και ιδιαίτερα για την εκτεταμένη και ήπια δραστηριότητα στον οικοτουρισμό, δεν έχουμε ένα συνολικό πακέτο, πλην των παρεμβάσεων που κάνειη «Αγροτουριστική» για να συνενώσει δράσεις στην κεντρική Πελοπόννησο, αλλά και αυτές οι δράσεις βρίσκοτναι στο στάδιο της ωρίμανσης, να συνδεθούν οι υπάρχουσες δραστηριότητες επιχειρήσεων και άλλων φορέωνσε ένα κοινό πρόγραμμα οικοτουρισμού.
Εμέις, όμως ακριβώς επειδή δεν υπάρχει το δυναμικό πρότυπο το οποίο αναφέραμε, σκεφτόμαστε να αξιοποιήσουμε διεθνή πρότυπα, όπως είναι αυτά του διεθνούς δικτύου οικοχωριών, που έχει το πιο προηγμένο του οικοχωριό στη Γερμανία και εκεί θέλουμε να στείλουμε νέους ανθρώπου να παρακολουθήσουν από κοντά πως λειτουργεί και να έχουμε πρωτογενές υλικό, εμπειρίες και τεχνογνωσία.
Πέρα από αυτό είναι για να συνδεθούμε και με το ρεύμα αυτό του οικοτουρισμού, αλλά και με τους ανθρώπους που είναι διατεθιμένοι να δουλέψουν εθελοντικά για κάτι νέο, για ένα άλλο πρότυπο ζωής, δράσης και κουλτούρας και να δημιουργήσουμε μαζί τους σε συνεργασία με Δήμους, συλλογικές οργανώσεις της περιοχής, συλλογικές οργανώσεις της Αθήνας κοινές δράσεις.
Θα έλεγα ότι αυτή η ιδέα όταν πρωτοδιατυπώθηκε σε Δήμους και λοιπούς φορείς, δημιούργησε πολύ καλές εντυπώσεις και είχε ιδιαίτερη αποδοχή, κάτι που με εντυπωσίασε εξαρχής. Βρισκόμαστε ήδη στο σημείο όπου οι Δήμοι έρχονται σε διαπραγματεύσεις και συμφωνίες σε κοινές δράσεις με ιδιώτες επιχειρηματίες, αλλά και με μη κυβερνητικούς φορείς που εδρεύουν την Αθήνα.

Ερώτηση: Να ρωτήσω τώρα τη γνώμη σας και σε ένα άλλο ζήτημα ως πιο είδικού σε θέματα οικοτουρισμού. Στο διεθνές συνέδριο της Θεσσαλονίκης με θέμα τον οικοτουρισμό διατυπώθηκε η εξής πρόταση που μου ένακε εντύπωση. Ότι «Δεν νοείται οικοτουρισμός χωρίς την εμπλοκή της τοπικής κοινωνίας και των τοπικών ανθρώπινων πόρων». Αυτό σημαίνει για παράδειγμα ότι δεν είναι οικοτουρισμός μία μονάδα ενοικιαζόμενων δωματίων, άσχετα με το ποιος είναι ο επενδυτής και εάν είναι ή όχι από την περιοχή; Μπορείτε να μας το εξηγήσετε;

Βασίλης Τακτικός: Αυτή είναι μία πολύ καλή επισήμανση. Διότι, σήμερα ο οικοτουρίστας που έχει μία οικοκουλτούρα και αναζητεί να γνωρίσει την κουλτούρα μιας περιοχής, θα θέλει να δει και τα προϊόντα της και τη φύση της κ.τ.λ. Ξέρει λοιπόν, ότι για να τα γνωρίσει αυτά, πρέπει να έρθει σε επαφή με την τοπική κοινωνία. Να μιλήσει, να έρθει σε συναλλαγή, να αγοράσει προϊόντα, να δει πολιτιστικές εκδηλώσεις, να δει το τρόπο ζωής,την κουλτούρα, γιατί αυτό που πραγματικά ζητά είναι αυτό το πακέτο. Δεν είναι μόνο ένα καλό σπίτι. Είναι ότι μέσα το σπίτι αυτό θα πρέπει να αναδύει τον τοπικό τρόπο ζωής, τα προϊόντα, τις συνθήκες, τα υλικά κατασκευής, την αρχιτεκτονική της περιοχής. Δεν μπορεί για παράδειγμα σε μια περιοχή, όπου τα αρχιτεκτονικά υλικά είναι πέτρα και ξύλο, να βλέπει ο οικτουρίστας τσιμέντο και να θέλει να καθήσει εκεί δίπλα σε ένα ποτάμι. Εάν πάει σε ένα τέτοιο κατάλλυμα η πρώτη διάθεση που θα του έρθει είναι να σηκωθεί να φύγει, διότι νιώθει μια παραβίαση του φυσικού και αρχιτεκτονικού περιβάλλοντος.Αυτό που ζητάει ο οικοτουρίστας είναι μια φυσική αρμονία φυσικού και ανθρώπινου περιβάλλοντος και αυτή η αρμονία να αναδύεται μέσα από τις καθημερινές εκδηλώσεις και τα προϊόντα. Δεν είναι δυνατόν να πάει ο οικοτουρίστα σε ένα τέτοιο περιβάλλον και να μη βρει τοπικές γεύσεις, τοπικά αγνά προϊόντα για να γευθεί.Αν παέι σε μια περιοχή και δεν βρει κάποιον να τον εξυπηρετήσει να κάνει τον περίπατό του είτε με το ποδήλατο, είτε με τον ιππικό τουρισμό κ.τ.λ. και δεν υπάρχει η συμμετοχή των τοπικών ανθρώπων, επίσης θα νιώσει άβολα. Δε θα πάρει αυτή την ικάνοποίηση. Για να το συνοψίσω σε μια φράση, η τοπική κουλτούρα είναι συστατικό στοιχείο του προϊόντος του οικοτουρισμού.
Επομένως, αυτός ο φορέας που θέλει να προωθήσει τον οικοτουρισμό σε μια περιοχή πρέπει να αντιλαμβάνεται αυτές τις διαστάσεις. Και όχι μόνο να τος αναδυκνείει. Πρέπει να φροντίζει ώστε να δημιουργείται η ανάλογη πολύπλευρη επιχειρηματικότητα ήπιου χαρακτήρα. Και για να γίνει αυτό θα πρέπει να μεταφέρει τεχνογνωσία για επιχειρηματικότητες οι οποίες έχουν εκλείψει, παραδοσιακά επαγγέλματα κ.τ.λ. Θα πρέπει να είναι σε αρμονία η τοπική αυτοδιοίκηση, για να αναδείξει τον τοπικό αγροτικό πολιτισμό, την αγροτική πολιτιστική κληρονομια. Αυτά δεν είναι σε θέση να τα κάνει ένας ιδιώτης μόνος του.Την αγροτική πολιτιστική κληρονομιά και τα τοπικά ποιοτικά αγροτικά προϊόντα δεν μπορεί να τα κάνει από μόνος του ένας φορέας, πρέπει να γίνουν σε συνεργασία και αρμονία.
Όπου, έχει μαζικοποιηθεί ο τουρισμός και έχουν γίνει κατασκευές που είναι σε ρήξη με το περιβάλλον, αυτό πλέον είναι ένα αντικίνητρο για την ανάπτυξη του οικοτουρισμού.
Αντιθέτως, περιοχές όπως του Ερυμάνθο, που έμειναν παρθένες από τη βιομηχανική εξέλιξη, έχουν το συγκριτικό πλεονέκτημα σήμερα να μπορούν να γίνουν πράγματα τελείως από την αρχή, χωρίς να γίνει βιασμός του φυσικού περιβάλλοντος.
Ερώτηση: Και το περιβάλλον επομένως, συστατικό στοιχείο και προστιθέμενη αξία του προΙόντος του οικοτουρισμού. Να ρωτήσω κάτι σχετικά με τις ενέργειές σας στο «Παρατηρητήριο Ερυμάνθου». Όλες αυτές οι ενέργειές σας απαιτούν έναν επικοινωνιακό μηχανισμό. Σε ποιο βαθμό και πώς θα βοηθήσει το «Παρατηρητήριο Ερυμάνθου» σε αυτό;

Βασίλης Τακτικός: Καταρχήν, το «Παρατηρητήριο» παίρνει μια νομική μορφή. Έχοντας μια νομική μορφή μπορεί να αντλήσει πόρους, κρατικούς,κοινοτικούς κ.τ.λ. Μπορεί με αυτούς τους πόρους να λειτουργήσει ένας μίνι επικοινωνιακός μηχανισμός. Δηλαδή, ένα – δύο άτομα, τα οποία θα προσφέρουν πληροφόρηση και συμβουλευτική στους κατοίκους. Όλα αυτά δεν μπορούν να γίνου με τον εθελοντσμό. Ο εθελοντισμός δε μπορεί να είναι σε μόνιμη βάση σε ένα info – kiosk ή καθημερινά, όποτε το ζητήσει ο κάθε ενδιαφερόμενος να μπορεί να παρεβρεθεί και να δώσει τις πληροφορίες. Ή να κάνει μία διαγνωστική μελέτε ή ένα σεμινάριο που θα χρειαστεί για κάποια δράση ή τέλος να φροντίσει για τη διαδικασία που χρειάζεται πολλές φορές, των δικαιολογητικών, αδειοδοτήσεων για διάφορες δράσεις. Άρα το «Παρατηρητήριο» μπορεί να προετοιμάσει μέσα από αυτό το μηχανισμό, όλη αυτή την καθημερινή διαδικασία δικαιολογητικών, παραστάσεωνσε διάφορα επίπεδα διαβούλευσης και αποφάσεων. Το «Παρατηρητήριο» μπορεί να παρεβρίσκεται και να παρεμβαίνει στα διάφορα Δημοτικά Συμβούλια που αφορούν τον οικοτουρισμό. Μπορεί να παρεμβαίνει συμβουλευτικά και διαγνωστικά. Ο Ερύμανθος τώρα που έκανε αυτή την προετοιμασία και προεργασία, χρησιμοποίησε ίδιους πόρους και εξήντλησε σε μεγάλο βαθμό την προσφορά των εθελοντών, σε τέτοιο βαθμό που δε μπορεί να συνεχίσει πια, δεδομένου ότι ο όγκος δουλειάς πολλαπλασιάστηκε. Δεκάδες φορείς και ιδιώτες πλέον χρειάζονται συχνη παρακολούθηση, πληροφόρηση, επικοινωνία, γνώση, δελτία τύπου, παραστάσεις. Είναι πάρα πολλοί αυτοί που χρειάζονται τις υπηρεσίες. Δε μπορούν πλέον να εξυπηρετηθούν από τον εθελοντισμό.

Άλλωστε, όταν ο όγκος δουλειάς ξεπεράσει ένα επίπεδο δημιουργούνται εύλογες οικονομίες κλίμακας, τις οποίες θα τις καλύψουν επαρκώς εξειδικευμένα και ικανά στελέχη που θα εππιλεγούν ακριβώς λόγω της ικανότητάς τους σε αυτό το αντικείμενο.
Επιπλέον, πρέπει να αντιληφθούν και οι Δήμαρχοι και όλοι οι συντελεστες της τοπικής αυτοδιοίκησης, ότι αυτό το οικονομικό αγαθό που λέγεται οικοτουρισμός για την περιοχή, δε μπορεί να προκύψει χωρίς προσπάθεια και χωρίς δαπάνες εντελώς. Θα πρέπει όπως, φροντίζουν για άλλα πράγματα και δαπανούν, θα πρέπει να ξοδέψουν ένα ελάχιστο ποσό και γι’αυτές τις υπηρεσίες, οι οποίες είναι κεφαλαιώδους σημασίας. Δε μπορεί δηλαδή, ένας Δήμος να μη δαπανά το 5% του προϋπολογισμού του γι’ αυτή την υπόθεση. Όχι για να στηρίξει άμεσα το «Παρατηρητήριο του Ερυμάνθου», αλλά για να υποστηρίξει όλη αυτή τη διαδικασία και τις υποδομές. Το «Παρατηρητήριο του Ερυμάνθου», θα μπορούσε να επιβιώσει και να αναπτύξει τις δράσεις του με το 1% του προϋπολογισμού των Δήμων της περιοχής. Επομένως, θα πρέπει να γίνει μία προσπάθεια να κατανοήσουν οι υπεύθυνοι της τοπικής αυτοδιοίκησης ότι πρέπει να δώσουν σημασία σε αυτό το θεσμό. Νομίζω, ότι έγινε το πρώτο βήμα όταν οι Δήμοι συμφώνησαν ότι πρέπει από κοινού να καλύψουν τα έξοδα της εκδόσεως του βιβλίου για τον οικοτουρισμό και στο βαθμό που οι Δήμοι συνειδητοποιήσουν ότι πρέπει να γίνει και ένα μεγάλο site για αυτή την υπόθεση, έχουμε κάνει μια καλή αρχή. Πιστεύω, ότι με τη θεσμοθέτηση των οικοδιαδρομών, όπου εμπλέκονται όλοι οι Δήμοι, θα ανοίξουν οι ορίζοντες και σε πνευματικό επίπεδο.

Ερώτηση: Μία ακόμη παρατήρηση που θα πρέπει να την ακούσουν οι Δήμοι , αφορά τα πορίσματα του διεθνούς συνεδρίου οικοτουρισμού, τα οποία λένε ότι οι επενδύσεις στην οικοανάπτυξη συντελούν ευεργετικά στην αύξηση των αντικειμενικών αξιών γης σε μια περιοχή. Έχετε να παρατηρήσετε κάτι σχετικά με αυτό;

Βασίλης Τακτικός: Ο μόνος τρόπος για να ανέβει συνολικά το επίπεδο σε μια περιφέρεια και να ενισχυθούν οι κρατικοί πόροι, είναι η οικοανάπτυξη. Γιατί, θα ανέβουν οι αντικειμενικές αξίες, δημιουργείται προστιθέμενη αξία, δημιουργείται τοπικό προϊόν, υπάρχει τοπικό προϊόν για να φορολογήσουν οι Δήμοι και κλιμακώνεται μια τοπικη οικονομία προς τα πάνω. Αντιθέτως, οι επενδύσεις προς μια κατεύθυνση μόνο κλιμακώνουν το εισόδημα προς τα κάτω. Αυτή είναι μια καθαρά οικονομική έννοια που θα άξιζε μόνο και μόνο για αυτό να γίνει ένα σεμινάριο των Δήμων. Η κλιμάκωση του ειδοδήματος προς τα άνω για να υπάρχει φορολογητέα ύλη.
Όμως, εδώ ξανατίθεται το ζήτημα του ότι η έλλειψη τοπικού οράματος και η έλλειψη τεχνικρατικής αντίληψης περιορίζει τους ορίζοντες και τις επενδύσεις σε πεπατημένους τομείς, οι οποίοι κλιμακώνουν την οικονομία προς τα κάτω. Εδώ ακριβώς βρίσκεται και η αιτία της υποανάπτυξης στις ενδοχώρες της Πελοποννήσου και άλλων περιφερειών, που ενώ οι διαθέσιμοι χρηματικοί πόροι από την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αυξημένοι και προσβάσιμοι, εντούτοις δεν επενδύονται στην ενδοχώρα.

Ερώτηση: Υπάρχει μια αντίηψη ότι οι μη κυβερνητικές οργανώσεις αποτελούν τροχοπέδη στις επενδύσεις, λόγω των προβλημάτων που δημιουργούν στις αδειοδοτήσεις και γενικότερα λόγω του ενδιαφέροντος τους για την προστασία του περιβάλλοντος, που μπορεί να εμποδίσει κάποια επένδυση. Ισχύει αυτό και στην περίπτωση των επενδύσεων στην οικοανάπτυξη;
Βασίλης Τακτικός: Καταρχήν, υπάρχει ανάπτυξη που καταστρέφει το περιβάλλον και τους πόρους για τις μελλοντικές γενιές. Προεξοφλούμε δηλαδή τους φυσικούς πόρους από τα εγγόνια μας και αυτό είναι και αδιέξοδο και ανήθικό και υπάρχει η αειφόρος ανάπτυξη, η οποία χωρίς να εξαντλεί τα αποθεματικά είναι η μόνη βιώσιμη ανάπτυξη.
Βεβαίως, υπάρχουν και οι ακραίες πριπτώσεις μη κυβερνητικών οργανώσεων που είναι ενάντια σε οποιαδήποτε μορφή επένδυσης. Αυτό δε μορεί να συμβαίνει, οι άνθρωποι πρέπει να επιβιώσουν και αν τους αποτρέψουμε να κάνου μία επένδυση ήπιας μορφής στην ύπαιθρο,θα κάνουν μία επένδυση στο μεγάλο αστικό κέντρο ή οποία θα επιβαρύνει πολύ περισσότερο.Άρα οι οικολογικές οργανώσεις που βλέπουν μπροστά θα πρέπει να κάνουν εκτίμηση των υπέρ και των κατά και να βλέπουν συνολικά τα ζητήματα του περιβάλλοντος. Η νομοθεσία άλλωστε που υπάρχει εάν εφαρμοστεί είναι αρκετή να διασφαλίσει και το περιβάλλον και την ανάπτυξη . Και βέβαι αμπορεί να βελτιωθεί σε πάρα πολλές περιπτωώσεις, υπάρχουν οι περιοχές Natura, οι οποίες δεν πρέπει να παραβιάζονται, αλλά υπάρχουν και οι περιοχές στις οποίες μπορούν να γίνου ήπιες παρεμβάσεις. Επομένως, τροχοπέδη οι οικολόγοι ηενικώς δε γίνονται, αντιθέτως στον τομέα της οικοανάπτυξης προστατεύουν το φυισικό περιβάλλον, που είναι πόρος και προστιθέμενη αξία στην επένδυση της οικοανάπτυξης, γιατί διασφαλίζουν το μέλλον της επιχειρηματικότητας, το μέλλον της ισορροπίας των οικονομιών, κάτι που δε το διασφαλίζει η εξάνληση των φυσικών πόρων.

Ερώτηση: Να πάω και σε ένα άλλο θέμα. Μιλάτε για «βιοκαταναλωτές – οικοκοινότητες και οικοχωριά» σε διάφορες δημόδιες συζητήσεις και εμφανίσεις που κάνετε. Που βλέπετε αυτή την ανάγκη ενός τέτοιου ρεύματος στην Ελλάδα και εάν έχει έρθει από κάποια ανάγκη ή από κάποιους λόγους, ποιοι είναι αυτοί οι λόγοι;
Βασίλης Τακτικός: Καταρχήν, το καταναλωτικό κίνημα και οι βιοκαταναλωτές είναι ένα υπαρκτό κίνημα στα μεγάλα αστικά κέντρα και πολλοί περισσότερο στην Ευρώπη.Πολλοί άνθρωποι γύρω μας ανησυχούν για αυτά που καταναλώνουν εκφράζοντας μία έντονη επιθυμία για μια ποιότητα ζωής. Επιθυμία που εκδηλώνεται μέσα από τις επιλογές τους σε θέματα κατανάλωσης, αναζητώντας τα βιολογικά προϊόντα.Έτσι στη Ευρώπη για παράδειγμα έχουμε ζήτηση για βιολογικά αγροτικά προϊόντα που το 2002 ανέβηκε στα δέκα δισεκατομμύρια δολλάρια, δηλαδή σε επίπεδο 8% ψηλότερο σε σχέση με το 2001, σύμφωνα με τελευταία στοιχεία.
Όλα αυτά φανερώνουν ότι οι καταναλωτές τρομοκρατημένοι από τις συνεχείς διατροφικές κρίσεις που παρατηρούνται και αναδυκνείονται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, προπαθούν όλο και περισσότερο να βεβαιωθούν ότι αυτά που καταναλώνουν οι ίδιοι έχουν ασφάλεια και ποιότητα.
Ερώτηση: Μπορεί να αξιοποιηθεί στην Ελλάδα εάν υπάρχει ένα αξιόλογο τέτοιο ρεύμα καταναλωτών βιολογικών προϊόντων;

Βασίλης Τακτικός: 142 Εκαρομμύρια Ευρωπαίων καταναλώνουν βιολογικά προϊόντα. Συγχρλονως, περίπου 150 εκατομμύρια Ευρωπαίοι είναι ή χορτοφάγοι ή έχουν μειώσει συνειδητά την κατανάλωση κρέατος. Όλα υτά τα στοιχεία δείχνουν ότι έχουμε ένα ανερχόμενο κίνημα βιοκαταναλωτών. Άρα αυτό το κίνημα μπρούμε να το αξιοποιήσουμε με προτάσεις σνεργασίας με την ύπαιθρο και τους Δήμους της υπαίθρου, που μπορούν εκεί να παρέμβουν και οι ίδιοι ώστε να ενισχυθεί το επίπεδο παραγωγής των βιολογικών προϊόντων, αλλά και να έχουν μια άμεση σχέση με τα παραγόμενα προϊόντα. Σε περιπτώσεις μάλιστα που κάποιοι θέλουν να ανάγουν αυτή την τάση σε τρόπο ζωής, να έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε τέτοιες οικοκοινότητες ενέργά, είτε ως εργαζόμενοι, είτε ως μέτοχοι επιχειρήσεων που παράγουν προϊόντα. Επομένως, στοχεύουμε στη δημιουργία μιας συνεχούς διαβούλευσης βιοκαταναλωτών με τους ανθρώπους της υπαίθρου, ώστε να ενισχυθεί αυτό το επίπεδο σχέσεων που αλλάζει τον τρόπο ζωής στους ανθρώπους από τη στιγμή που αυτόνομα οι ίδιοι αποφασίζουν να παρέμβουν σε όλη αυτή τη διαδικασία από την παραγωγή έως την κατανάλωση βιολογικών προϊόντων.

Ερώτηση: Πολλές φορές επισημαίνετε τη συλλογική δράση έναντι της ατομιστικής θεώρησης των πραγμάτων. Που στηρίζετε αυτή την άποψη και πώς τεκμηριώνετε τη συλλογικότητα ότι είναι μία λύση και ότι η συλλογικότητα είναι αναγκαία για ποιότητα ζωής και βιώσιμο μέλλον;
Βασίλης Τακτικός: Οι ατομικές προσπάθειες ναι μεν οδηγούν στη μεγέθυνση των οικονομικών αποτελεσμάτων σε μικροοικονομικό και μακροοικονομικό επίπεδο, έχοντας ως κίνητρο το κέρδος, δεν οδηγούν όμως αναγκαστικά από μόνες τους σε υγιείς και βιώσιμες κοινωνίες. Και αυτό διότι από ένα σημείο και πέρα το κηνύγι του κέρδους προσανατολίζεται πάντα προς το εύκολο και γρήγορο κέρδος, αφήνοντας παραγωγικές δραστηριότητες πίσω, οι οποίες μολονότι δεν έχουν γρήγορη απόσβεση και μεγάλα περιθώρια κέρδιυς, εντούτοις είναι βιώσιμες και υγιείς για την προσωπική ζωής και την ποιότητα ζωής εν γένει.
Άρα, η συλλογική δραστηριότητα μας προσφέρει το ευ ζην, αν η ατομική δραστηριότητα μα μεγενθύνει τις δυνατότητες να απολαύσουμε αγαθά. Αυτό τεκμηριώνεται εξάλλου και από βιολογικές μελλέτες που δείχνουν ότι στα πρώιμα στάδια της εξέλιξης των συστημάτων η ατομικότητα και ο ανταγωνισμός οδηγούν σε εξέλιξη. Όταν όως, τα είδη φθάσουν σε ένα ορισμένο επίπεδο, από εκεί και πέρα τα είδη είναι αναγκασμένα να συνεργαστούν, διότι εάν δε συνεργαστούν πολλά από αυτά θα εξοντωθούν. Και στην προκειμένη περίπτωση στην οικονομία, αν δεν υπάρχει συνεργασία πολλές από αυτές τις εταιρείες που ανταγωνίζονται θανάσιμα, θα εξοντωθούν από τις άλλες.
Επομένως, δε μπορεί ο ανταγωνισμός να είναι χωρίς όρια και να αφήνει πίσω του διαρκώς καταστροφές. Δεν είναι η απάντηση στα προβλήματα και χρειάζονται οι ισορροπίες που να δημιουργούν απασχόληση. Διότι, εάν το επίπεδο της ανεργίας ξεπεράσει αυτό το 10-20% που είναι παγκόσμια, τότε θα έχουμε φοβερές κοινωνικές εκρήξεις που θα απειλήσουν και τα στμφέροντα των μεγάλων εταιρειών.Και όχι μόνο αυτό. Πολλές από αυτές τις εταιρείες χρειάζονται καταναλωτές.Όταν περιορίζεται το διαθέσιμο εισόδημα, περιορίζεται και η κατανάλωση άρα αναγκαστικά και τα παραγόμενα προϊόντα. Επομένως, όπως σε πολλές φάσεςι της ιστορία η παρεμβατικότητα του κράτους λειτούργησε διορθωτικά στις ανισορροπίες του συστήματος, έτσι και σήμερα που δεν είναι δυνατόν να υπάρχει παρεμβατικότητα του κράτους αποτελεσματική σε πολλούς τομείς, η παρεμβατικότητα της κοινωνίας των πολιτών μπορεί να αποκαταστήσει ισορροπίες στο σύστημα.


Τα οφέλη από τον κοινό προγραμματισμό:

Τα οφέλη από τον κοινό προγραμματισμό είναι αυτονόητα από τη δημιουργία μιας οικονομίας κλίμακας στο πεδίο του οικοτουρισμού – αγροτουρισμού με τον περιορισμό του κόστους σε κάθε Δήμο ξεχωριστά που θα επιχειρούσε από μόνος του να αναλάβει πρωτοβουλίες και να δημιουργήσει ένα πόλο έλξης.
Με τον κοινό προγραμματισμό αρκεί κατ’ αρχή ένα βασικό έργο επένδυσης σε κάθε Δήμο προκειμένου να δημιουργηθεί ένα πακέτο το οποίο θα προφέρει κίνητρα και στο μικρό επιχειρηματία – επαγγελματία για να επενδύσει κι αυτός από την πλευρά του σ’ένα ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον.
Επειδή, η δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για επενδύσεις είναι μια πολυσύνθετη διαδικασία ανάδειξης συγκριτικών πλεονεκτημάτων, κινητοποίησης ανθρώπινων πόρων και προσανατολισμού επενδύσεων προς μια περιοχή απαιτείται όχι μόνον η πολιτική βούληση, αλλά και τα θεσμικά εργαλεία και η τεχνογνωσία για την προώθηση στόχων.
Η ενοποίηση λοιπόν των δυνάμεων που υπάρχουν σε κάθε Δήμο μέσα από ένα κοινό φορέα προώθησης κάνει περισσότερο εφικτό το στόχο, καθώς οι Δήμοι μπορούν να διεκδικήσουν με αποτελεσματικότητα περισσότερες επενδύσεις για την περιοχή όχι μόνον για την τοπική αυτοδιοίκηση, αλλά και για τους ιδιώτες.
Μεγάλη σημασία έχει επίσης η κοινή ονομασία προορισμού, η οποία βεβαίως εξυπηρετείται και προωθείται σε μεγαλύτερο βαθμό μέσα από τη χάρτα των οικοτουριστικών διαδρομών, διεκδικώντας κοινά προγράμματα χρηματοδότησης.
Όφελος, λοιπόν όλων των Δήμων είναι η διεκδίκηση πρόσθετων πόρων για τον οικοτουρισμό μέσα από τη διαδημοτική συνεργασία και η δημιουργία της χάρτας οικοτουριστικών διαδρομών Ερυμάνθου.